اولتیماتوم قالیباف و تحرکات رقیب دیگر باید بر او ثابت کرده باشد که خوشبینی زیاده از حد، چارۀ کار نیست و اگر خود را بعد از ۱۶ سال نمایندگی تبریز در مجل شورای اسلامی نماینده اکثریت ایرانیان (۸۰ درصد مخالف رادیکالها) در حاکمیت یا رئیس دولت ملی میبیند همین صدا را در تالارهای قدرت بازتاب دهد.
دو روز بعد از اولتیماتوم رئیس مجلس به دولت و شخص رئیسجمهور برای ترمیم کابینه یا اصلاحات ضروری و این که در غیر این صورت فرآیند استیضاح آغاز خواهد شد مسعود پزشکیان عصر دیروز به مجلس رفت و لایحۀ بودجۀ 1405 را تقدیم مجلس کرد.
در حالی که به لحاظ فرم و شکل، اعداد با ریال جدید (با حذف 4 صفر) ذکر شده و از حیث محتوا هم رسانههای اصولگرا عجالتاً آن را با صفت «انقباضی» توصیف کردهاند. در این بودجه خبری از احکام نیست و مجلس تنها جدولهای ارقام و اعداد را بررسی میکند و با توجه به ادعای آمادگی برای اصلاحات ضروری انتظار میرود به شیوۀ قبل، درصدد انواع تحمیلها و تکلیفها و افزودنیها برنیایند.
رئیسجمهوری در حالی عصر دیروز به مجلس رفت که نمایندگان در نوبت صبح و در جلسۀ غیرعلنی میزبان رئیس کل بانک مرکزی بودند تا از دلایل افسارگسیختگی قیمت ارز بگوید و او هم آب پاکی را روی دست آنان ریخت و گفت: مسئول تخصیص ارز است نه تأمین آن.
جالب این که همین نمایندگان در اسفند 1403 به جای او از عبدالناصر همتی وزیر وقت اقتصاد توضیح خواستند و او را در نهایت از قطار دولت پیاده کردند و این بار با وزیر کنونی کاری ندارند و سراغ رئیس کل رفتهاند.
با پرهیز پزشکیان از اشاره به تهدید قالیباف و سخنان دوشنبه شب قائمپناه در صدا و سیما به نظر میرسد دولت و شخص رئیسجمهور بازی مجلسیها را خواندهاند که میخواهند سوار بر موج گرانی خود را قهرمان ارزانی معرفی کنند و از این نمد کلاهی بدوزند. اگر مجلس نمایندۀ اکثریت مردم بود و رئیس آن رقیب رئیسجمهوری فعلی شناخته نمیشد خردهای بر آنان وارد نبود چراکه وضعیت اقتصاد و معیشت پوشیده نیست و آن را که عیان است چه حاجت به بیان است.
اما وقتی مجلس دست دولت را بسته و برای همکاری با هر مدیر تازه باید پشت سد استعلامها منتظر بمانند و هزینۀ مصوبات سیاسی و تصمیمات غیرواقعبینانه را هم باید بپردازند ژست رئیس مجلس اصطلاحاً نگرفت و دیر و دور نیست توضیح دهند منظورمان این بود و آن نبود. تجربۀ حذف همتی هم فراموش نشده که با چه مدعایی صورت گرفت و اگر بعد از آن شاهد روند نزولی قیمت ارز بودیم ناشی از شروع مذاکرات بود ولی در پی آن هم جنگ 12 روزه درگرفت و از مهرماه نیز مکانیسم ماشه فعال شد؛ به بیان روشنتر: گل بود و به سبزه آراسته شد و حالا یگانه امید پیش رو این است که در نشست شورای امنیت، روسیه و چین همراهی نکنند تا بتوانند بساط قطعنامۀ 2231 را هم برچینند.
قطعنامهای با 15 رأی موافق برای لغو تحریمهای هستهای ایران و اگر اسنپبک بعد از 10 سال مجال بازگشت خودکار را فراهم ساخت و از روسیه و چین کاری برنیامد این بار میتوانند همراهی نکنند. اصل قصه اما استمرار وضعیت «نه جنگ نه صلح» است و این که وضعیت، عادی نیست منتها به جای آن که به دولت اختیارات فوقالعاده و متناسب با همین وضعیت داده شود یا بگذارند نیروهای خبره مورد نظر را به کار گیرد به دنبال صید ماهی از این آب گلآلودند که در گلآلود شدن آن تنها دشمنان نقش ندارند و داخلیها هم دانسته یا ندانسته دست در کار بودهاند.
همزمانی سخنان قالیباف در مجلس و اولتیماتوم او با تحرکات رقیب دیگر انتخاباتی – سعید جلیلی- پزشکیان را احتمالاً به مسیری دیگر سوق داده است که از واکنشهای معاون او در برنامۀ صداوسیما در دوشنبهشب و سخنان خود رئیسجمهور در عصر سهشنبه در مجلس هویداست و بر لحن او ولو همچنان با پرهیز از ستیز، اثر گذاشته است.
او دست دوستی دراز کرده بود اما رقیبان انتخاباتی تا فرصتی پیدا میکنند بر او فشار میآورند و میکوشند تمام کاسهکوزهها را بر سر دولت بشکنند و مجلس را بیتقصیر جلوه دهند گویا از انتقادات اخیر اصلاحطلبان و حامیان دولت دچار سوءتفاهم شدهاند.
حال آن که نقد اصلی اصلاحطلبان این است که به جای تلاش برای جلب نظر موافق 20 درصدی که البته نمایندگانی پرنفوذ در ساختار قدرت دارند به فکر 80 درصد دیگر باشد (شامل آنان که به او امید بستند و 50 درصد دیگر که رأی ندادند) و ترجمۀ وفاق به نادیده انگاشتن 80 درصد به خاطر قدرت 20 درصد مهمترین تهدید این ایده است.
تصور دو رقیب انتخاباتی – قالیباف و جلیلی- احتمالاً این است که با مأیوس کردن پایگاه رأی پزشکیان، به جانب آنان میگروند حال آن که تنها بر شمار رأی نادادهها افزوده خواهد شد و به همین خاطر، رهبری تصریح کردند «موفقیت دولت، موفقیت نظام است» که میتواند به این معنی هم باشد که «شکست دولت، شکست نظام است» و مراد پزشکیان از وفاق نیز همین بود که یاری کنید.
ترمیم کابینه در ساختاری حزبی و با امکان ورود چهرههای جدید البته امری نیکوست اما وقتی فشارها بیشتر به جانب وزیرانی است که نسبتی با ارز ندارند این شک درمیگیرد که رقیبان پزشکیان بر آناند که وضعیت پساجنگ و محدودیتهای ارزی را چون زانوی آسیبدیدۀ حریف، هدف قرار دهند و او را بر زمین زنند.
در نگاه پزشکیان اما سرنوشت ایران در میان است و زندگیِ باشندگانِ آن و به چشم تشکِ کشتی یا رینگ بوکس در منازعۀ قدرت به صحنه نمینگرد.
اولتیماتوم قالیباف و تحرکات رقیب دیگر باید بر او ثابت کرده باشد که خوشبینی زیاده از حد، چارۀ کار نیست و اگر خود را بعد از 16 سال نمایندگی تبریز در مجل شورای اسلامی نماینده اکثریت ایرانیان (80 درصد مخالف رادیکالها) در حاکمیت یا رئیس دولت ملی میبیند همین صدا را در تالارهای قدرت بازتاب دهد.
اگر دچار توهم تساوی با کلیت ساختار است باید دریافته باشد با شوراهای عالی مجال فرمان را از او ستاندهاند و با بافت مجلس فعلی و نهادهای وتوکننده امکان لایحه و قانون را نیز و تنها یک راه باقی گذاشتهاند و آن هم چانهزنی است. این چانهزنی اما نباید به التماس تفسیر شود چون جناح تندرو به او نیازمندتر است تا او به آنان و این را رقیبان انتخاباتی هم میدانند ولو ژست دیگری گرفته باشند.